Statystyki wskazują, że aż co czwarty kot z nadwagą może rozwinąć cukrzycę w ciągu kilku lat. Ta ogólnospołeczna tendencja nie pomija już nawet młodych, mniej aktywnych zwierząt. Znaczące jest, że przyczynia się do tego spożywanie wysoko przetworzonych produktów.
W naszym przewodniku przedstawimy, jak wczesnie rozpoznać symptomy cukrzycy. Przejrzyście objaśnimy, jak leczyć cukrzycę u kotów oraz jak organizować bezpieczną opiekę w warunkach domowych. Omówimy działanie insuliny, potrzebę stosowania niskowęglowodanowej diety i zastosowanie glukometru.
Zaprezentujemy również proces diagnozy, potencjalne ryzyko powikłań i możliwość remisji cukrzycy. Nie pominiemy też praktycznego aspektu żywienia, w tym produktów CricksyCat. Żwirek Purrfect Life ułatwi codzienną kontrolę stanu zdrowia Waszych pupili.
Najważniejsze wnioski
- Wczesne wykrycie choroby i szybkie rozpoczęcie leczenia mogą znacząco zwiększyć szanse na remisję cukrzycy.
- Skutecznym sposobem terapii jest dostosowanie odpowiedniej diety i użycie insuliny.
- Do monitorowania stanu zdrowia kota użyteczny będzie domowy glukometr, który pomaga w stabilizacji cukrzycy.
- Aktywność fizyczna i utrzymanie optymalnej masy ciała mogą zmniejszyć oporność na insulinę oraz ryzyko recydywy.
- W dalszej części skupimy się na objawach, badaniach, schematach insulinowych i odpowiednim żywieniu.
- Wybory żywieniowe mogą wspomóc leczenie, m.in. dzięki karmom CricksyCat, a kontrolę ułatwi żwirek Purrfect Life.
Co to jest cukrzyca u kotów i dlaczego dotyczy także młodszych zwierząt
Definicja cukrzycy u kota opiera się na diagnozie przewlekłej hiperglikemii. Jest to wynik niewystarczającej produkcji insuliny przez organizm. Również możemy obserwować zjawisko, gdzie tkanki kota nie odpowiadają adekwatnie na obecność tego hormonu. Najczęściej obserwujemy u kotów coś, co przypomina cukrzycę typu 2, łącznie z postępującą utratą komórek beta trzustki.
Rozpoznajemy typy cukrzycy u kotów na podstawie mechanizmu działania choroby. Istnieją typy insulinozależne, wynikające z ciężkiej niewydolności beta-komórek. Również wyróżniamy postaci, gdzie komórki trzustki jeszcze funkcjonują, ale nie są w stanie skutecznie komunikować się z resztą organizmu. Długotrwałe zaburzenia w kontroli poziomu cukru prowadzą do glukotoksyczności, która dodatkowo obciąża trzustkę.
Młode koty cukrzyca również może dotknąć, pomimo ryzyka rosnącego wraz z wiekiem oraz otyłością. Do czynników przyspieszających rozwój insulinooporności należą predyspozycje genetyczne. Również wpływa na to historia zdrowotna, jak przebyte choroby trzustki czy długotrwałe leczenie określonymi hormonami. Znaczące są tu również akromegalia u samców i, rzadziej, hemochromatoza.
Styl życia ma znaczący wpływ na rozwój choroby. Czynniki takie jak nadwaga, brak aktywności czy dieta bogata w węglowodany potęgują ryzyko. Nie bez znaczenia jest również kastracja u samców, przewlekły stres i współistniejące choroby. Efekt Somogyi dodatkowo komplikuje sytuację, gdyż zbyt duża dawka insuliny może wywołać nieoczekiwany wzrost poziomu glukozy.
Wczesne wykrycie cukrzycy, zmiany w diecie oraz adekwatna insulinoterapia mogą znacząco poprawić stan kota. Pozwala to odwrócić negatywne efekty glukotoksyczności i optymalizować pracę trzustki. Regularne badania poziomu cukru są kluczowe dla utrzymania zdrowia. Dzięki nim można efektywnie zarządzać chorobą, nawet u młodszych kotów.
- Najczęstszy mechanizm: postępująca insulinooporność u kota i utrata wydolności wysp trzustkowych.
- Czynniki ryzyka: otyłość, bierność, wysokie węglowodany, kastracja samców, zapalenie trzustki, choroby przyzębia, stres.
- Uwaga kliniczna: efekt Somogyi może maskować przebieg choroby przy źle dobranej dawce insuliny.
cukrzyca u kota
Zauważyliśmy, że cukrzyca u kota nie należy do rzadkości. Analizy klinik z Polski oraz Europy wskazują, iż dotyka ona 0,2–1% kociej populacji. Liczba zachorowań wzrasta na skutek coraz częstszej otyłości wśród kotów. W ten sposób nasz poradnik epidemiologia cukrzycy u kotów skupia się na najważniejszych aspektach problemu.
Przyjmuje tutaj kluczowe znaczenie patofizjologia choroby: insulinooporność mięśni i wątroby. Ta łączy się z gorszą zdolnością do wydzielania insuliny przez organizm. Wskutek tego w trzustce kumuluje się amyloid pochodzący z amyliny, co prowadzi do uszkodzenia wysp trzustkowych. Stan ten tłumaczy, czemu niektóre koty potrzebują stałego wspomagania insuliną nawet po zmianie diety.
Kwestię stresowej hiperglikemii nie można ignorować. Pojedyncze pomierzone podwyższone wartości glukozy często są efektem stresu. Dlatego każde wyniki badania krwi musimy rozpatrywać z uwagą, analizując je wspólnie z poziomem fruktozaminy oraz ogólnym stanem zdrowia kota.
Profilaktyka cukrzycy u kotów wymaga wprowadzenia kilku kluczowych zasad. Obejmują one utrzymanie odpowiedniej masy ciała, wybór karmy bogatej w proteinę oraz ograniczoną w łatwo przyswajalne węglowodany. Ważna jest także codzienna aktywność fizyczna.
W codziennej praktyce należy unikać stosowania glikokortykosteroidów, o ile tylko możliwe, i stosować bezpieczniejsze alternatywy polecone przez specjalistę. Dobre zarządzanie domowe często prowadzi do stabilizacji stanu kota, a nawet do jego całkowitego wyleczenia, co potwierdzają liczne raporty.
Podsumowując zgromadzone dane kliniczne z Polski, łączymy wiedzę z zakresu epidemiologia i patofizjologia z zaleceniami dotyczącymi opieki domowej. Nasz poradnik podkreśla, iż klucz do profilaktyki cukrzycy u kotów leży w odpowiednim żywieniu, kontroli wagi oraz codziennej aktywności.
Najczęstsze objawy, które powinny nas zaniepokoić
Obserwacja domowych sygnałów jest kluczowa. Wśród charakterystycznych objawów wymienić należy nadmierne pragnienie oraz częstsze korzystanie z kuwety. Są to efekty zjawisk znanych jako polidypsja i poliuria u kotów. Skutkują one większymi i cięższymi grudkami żwirku oraz szybszym zmniejszaniem się poziomu wody w misce.
Zwiększony apetyt połączony z utratą masy ciała również powinien wzbudzić nasz niepokój. Takie symptomy mogą być zwodnicze, gdyż obfite futro kryje utratę wagi. W dalszym etapie rozwój apatii lub nadmiernej nerwowości jest obserwowalny. Przy tym sierść traci blask, staje się tłusta, pojawia się łupież.
Oprócz tego, obserwacja zmian w koordynacji ruchowej jest istotna. Osłabienie mięśni tylnych kończyn często sygnalizuje neuropatię cukrzycową. Objawia się to „stępowaniem” na całej stopie, niższymi skokami i drżeniem kończyn. W kuwecie zauważalne jest jej przepełnienie, co dodatkowo potwierdza poliurię i wymaga naszej interwencji.
Inne symptomy cukrzycy u kotów to powracające infekcje dróg moczowych oraz skóry, a tym samym słodkawy zapach z pyszczka. W zaawansowanym stadium choroby można zaobserwować ostry, ketonowy oddech. Symptomy te nasilają się stopniowo, dlatego każdy niespodziewany wzrost pragnienia lub nagła utrata wagi u dorosłego kota powinien skłonić do konsultacji z weterynarzem.
Diagnostyka: jak potwierdzić cukrzycę u kota w gabinecie
Diagnostyka cukrzycy u kota inicjuje się od szczegółowego wywiadu oraz badania klinicznego. Zapytujemy o zwiększone pragnienie, częstotliwość oddawania moczu, poziom apetytu, utratę wagi i ewentualne przypadki wymiotów. Badanie krwi rozpoczyna się od pomiaru glukozy. Warto pamiętać o hiperglikemii stresowej, która może wystąpić u kotów poddawanych stresowi podczas badania.
Oceny poziomu glukozy w ciągu ostatnich 2-3 tygodni może dostarczyć oznaczenie fruktozaminy. Uzupełnia się to badaniami profilu biochemicznego, w tym ALT, ALP, trójglicerydy, cholesterol, oraz pełną morfologią. Pozwala to na ocenę ogólnego stanu zdrowia kota oraz na identyfikację możliwych chorób współistniejących.
Simultanicznie przeprowadza się również badanie ogólne moczu. Testujemy ciężar właściwy, wykrywamy obecność glukozy, ketonów oraz badamy osad moczu. Połączenie glukozurii i ketonurii z utrzymującą się hiperglikemią i charakterystycznymi objawami klinicznymi pozwala na postawienie diagnozy cukrzycy.
W procesie monitorowania efektywności terapii insuliny stosuje się krzywą cukrową. Oznacza to regularne mierzenie poziomu glukozy co 1–2 godziny przez 12 godzin, co można wykonać zarówno w warunkach domowych, jak i w klinice. Alternatywą dla tradycyjnych metód jest ciągły monitoring glukozy (CGM), gdzie wykorzystuje się sensory FreeStyle Libre. Metodę tę coraz chętniej wybiera się w przypadku kotów.
Badania dodatkowe wymagane są, kiedy istnieje podejrzenie chorób wtórnych. Skierowanie obejmuje USG trzustki, testy Spec fPL w przypadku zapalenia trzustki, oznaczenie T4 przy nadczynności tarczycy oraz IGF-1 w diagnostyce akromegalii. Dzięki temu zyskujemy możliwość rozróżnienia przyczyn pierwotnych i wtórnych.
Kluczowe jest zgromadzenie kompleksowych informacji z wywiadu, analiz krwi, analizy moczu oraz monitorowania poziomu glukozy. Umożliwia to opracowanie precyzyjnej strategii leczenia, bazującej na solidnych danych, a nie tylko na pojedynczym badaniu.
- Wywiad i badanie kliniczne + badania krwi kot cukrzyca
- Fruktozamina jako wskaźnik średniej glikemii
- Badanie moczu ketony, glukozuria, ciężar właściwy, osad
- Krzywa cukrowa kot lub CGM (FreeStyle Libre)
- Badania dodatkowe: USG, T4, IGF-1, Spec fPL
Przyczyny i mechanizmy: insulinooporność, trzustka, hormony
Otyłość u kotów prowadzi do stanu zapalnego. Występujące cytokiny i adipokiny, jak leptyna i adiponektyna, podnoszą poziom insulinooporności. To z kolei pociąga za sobą wzrost glukozy i zapotrzebowania na insulinę, obciążając organizm.
Respondując, trzustka produkuje więcej insuliny. Z biegiem czasu, użytkowanie komórek beta ulega zmęczeniu. Powstaje amyloid, którego nagromadzenie prowadzi do amyloidozy wysp trzustkowych, pogarszającej wydzielanie insuliny.
Glukotoksyczność jest kolejnym problemem. Oznacza to uszkodzenie komórek beta przez nadmierną glukozę i nasilenie stresu oksydacyjnego. Lipotoksyczność, toksyczność wywołana nadmiarem wolnych kwasów tłuszczowych, łączy swoje siły z glukotoksycznością, co przyspiesza postępowanie choroby.
Hormony również wpływają na insulinooporność. Akromegalia, spowodowana nadmiarem hormonu wzrostu związana z gruczolakiem przysadki, zwiększa oporność na insulinę. Podobny wpływ ma terapia glikokortykosteroidami oraz progestagenami, a rzadziej nadczynność tarczycy, co utrudnia stabilizację cukrzycy.
Problemem jest też zapalenie trzustki, wpływające na wydzielanie insuliny i apetyt. Stres i brak aktywności fizycznej także dołączają do czynników ryzyka, podnosząc poziom kortyzolu i insulinooporność.
Co możemy zrobić na co dzień?
- Utrzymywać prawidłową masę ciała, aby zmniejszyć stan zapalny i glukotoksyczność.
- Oceniać leki działające diabetogennie i konsultować alternatywy z lekarzem weterynarii.
- Wspierać ruch i redukować stres środowiskowy, co poprawia wrażliwość tkanek na insulinę.
Gdy podejrzewamy akromegalia u kota, należy skonsultować diagnostykę obrazową i hormonalną z lekarzem. Należy również uwzględnić ryzyko amyloidozy wysp trzustkowych oraz zapalenia trzustki. Te zaburzenia mogą występować równocześnie, wpływając na regulację glikemii.
Leczenie insuliną: rodzaje preparatów, dawki i schematy
Przy wyborze terapii dla kotów preferuje się insuliny o dłuższym czasie działania. Insulina glargine i detemir mają tu zastosowanie. Istnieje także możliwość użycia protamine zinc insulin (PZI), cenionej za łagodne działanie. Insulinę lente rozważa się, kiedy potrzebny jest krótszy czas aktywacji.
Do ustalenia początkowej dawki insuliny korzysta się z zakresu 0,25-0,5 jednostek na kilogram masy ciała co 12 godzin. Następujące zmiany dawkowania opieram na szczegółowej analizie krzywej glikemicznej lub danych z Monitora Ciągłego Glukozowania, przy uwzględnieniu obserwowanych objawów. Odradza się bazowanie decyzji na pojedynczych pomiarach.
Znaczenie ma również regularność posiłków i aplikacji insuliny. Taka systematyczność ułatwia utrzymanie stabilnego poziomu cukru. W przypadkach zastosowania glargine lub detemir, regularność może przyczynić się do osiągnięcia remisji.
Ważna jest także odpowiednia technika iniekcji. Podaje się ją podskórnie, do fałdu skórnego, zmieniając miejsca iniekcji, aby zapobiec powstawaniu zgrubień. Używa się strzykawek U‑100 dla insuliny glargine i detemir, oraz U‑40 dla PZI. Dla ułatwienia dawkowania warto stosować pióra insulinowe.
- Monitorowanie poziomu glukozy w domowych warunkach, prowadzenie dziennika z krzywą cukrową i reakcjami kota jest kluczowe.
- W razie obawy o hipoglikemię, która objawia się drżeniem, niestabilnością, apatią czy napadami, należy podać glukozę lub dżem na dziąsła i skontaktować się z weterynarzem.
- Każda zmiana dawki insuliny powinna być oparta na obserwacji tendencji, a nie pojedynczym wyniku pomiaru.
Insulina glargine zapewnia stabilny profil glikemii na cały dzień. Protamine zinc insulin (PZI) jest odpowiednia dla pacjentów o wysokiej wrażliwości, a detemir umożliwia subtelne dostosowania. Podstawowym kryterium przy doborze dawki jest zachowanie równowagi między poziomem cukru, apetytem a ogólnym stanem zdrowia.
Należy pamiętać o właściwej technice iniekcji, regularnym monitorowaniu i ostrożnym podejściu do modyfikacji dawkowania. Taki reżim pozwoli na zapewnienie komfortu zwierzęcia, zmniejszenie fluktuacji cukru i osiągnięcie stabilności przez cały dzień.
Dieta w cukrzycy: makroskładniki, błonnik i rozkład posiłków
W przypadku kotów z cukrzycą, rekomenduje się dietę o obniżonej zawartości węglowodanów. Jednocześnie, podwyższa się udział białek pochodzących z mięsa. Celem tej strategii jest minimalizacja gwałtownych zmian poziomu glukozy we krwi. Tłuszcz może być podstawowym źródłem energii, ale wymaga ostrożności w przypadku historii zapalnych chorób trzustki.
Dieta bogata w błonnik rozpuszczalny może hamować szybki wzrost poziomu cukru we krwi i zwiększać uczucie sytości. Błonnik nierozpuszczalny, z kolei, może pozytywnie wpływać na perystaltykę i prowadzić do zmniejszenia masy ciała. Niezwykle ważne jest zapewnienie kotom ciągłego dostępu do świeżej wody, co z kolei wspomaga układ moczowy.
Z diety należy wyeliminować produkty bogate w skrobie, cukry proste, oraz przetworzone przekąski. Zdecydowanie korzystniejsze są mokre karmy mięsne o redukowanej zawartości węglowodanów. Ważne, aby skład karmy jednoznacznie wskazywał na mięso jako główny komponent i ograniczał dodatki roślinne.
Organizowanie posiłków powinno być przewidywalne, szczególnie w przypadku kotów wymagających regularnego podawania insuliny. Optymalne jest dostosowanie posiłków do cyklu dwunastogodzinnego, w przypadku dwóch dawek insuliny dziennie. Dla kotów skłonnych do problemów żołądkowych, zaleca się podział dziennego pokarmu na mniejsze porcje.
Wprowadzanie nowej karmy do diety powinno odbywać się stopniowo, przez okres 7-10 dni, przez mieszanie jej z dotychczasowym pokarmem. Należy obserwować kondycję zwierzęcia, jego apetyt oraz potrzebę picia. W przypadku zmian poziomu cukru we krwi, niezbędne jest ograniczenie przekąsek i rygorystyczne przestrzeganie czasu karmienia.
- Dopasuj białko: wysoka zawartość białka z kurczaka, indyka, wołowiny lub ryb.
- Kontroluj węglowodany: dieta niskowęglowodanowa kot poniżej kilku procent węglowodanów w suchej masie.
- Dodaj włókno: błonnik rozpuszczalny kot z pulpy buraczanej lub babki płesznik w rozsądnej ilości.
- Ustal rytm: posiłki a insulina zawsze o tych samych porach.
Podczas ustalania diety, kluczowe jest kierowanie się realną masą ciała kota i jego indywidualnym zapotrzebowaniem energetycznym. Należy dokładnie ważyć porcje karmy, monitorować reakcje zwierzęcia, i w razie konieczności, konsultować wszelkie zmiany z weterynarzem.
Kontrola w domu: glukometr dla kota, monitorowanie i dzienniczek
Mierząc glukozę w domu, korzystamy z małżowiny usznej lub opuszki. Do tego celu sprawdza się glukometr kalibrowany specjalnie dla zwierząt. Taki glukometr minimalizuje ryzyko pomyłek powiązanych z różnicami gatunkowymi. W procesie pobierania krwi, najpierw delikatnie ogrzewamy ucho. Następnie rejestrujemy wynik bez zwłoki.
Dla dokładności monitorowania, wykonujemy serię pomiarów, aby stworzyć tzw. krzywą dobową cukru. Pomiar taki obejmuje poziomy glukozy przed podaniem insuliny, w najniższym punkcie między 4 a 8 godzinami po zastrzyku oraz przed następną dawką. Zapewnia to wgląd w adekwatność działania leku oraz optymalizację czasu karmienia.
Coraz częściej wybieramy czujniki ciągłe, jak CGM kot, na przykład FreeStyle Libre, zapewniające szczegółowe dane bez wywołującego stresu pobierania krwi. Dzięki temu jesteśmy w stanie szybciej dostosować dawkę insulinową, obserwując trendy, alarmy i nocne wahania poziomu cukru.
Jak prowadzić zapisy? Dzienniczek dla kota z cukrzycą pomaga w organizacji terapii oraz ułatwia komunikację z weterynarzem. Zapisujemy także obserwacje dotyczące objętości moczu i pragnienia, ponieważ są to ważne wskaźniki równowagi glukozy.
- Godzina posiłku i rodzaj karmy.
- Dawka oraz typ insuliny.
- Wartości glukozy z godziną i miejscem pomiaru.
- Aktywność i samopoczucie.
- Nietypowe zdarzenia: wymioty, stres, zmiana rutyny.
Reakcja na odchylenia od normy jest niezwykle ważna. W przypadku hipoglikemii, objawiającej się apatią, drżeniem, chwiejnym chodem, niezwłocznie podajemy kotu glukozę doustnie, o ile jest przytomny. Następnie kontaktujemy się z lekarzem. W sytuacji utrzymującej się hiperglikemii i zwiększonego pragnienia, umawiamy wizytę kontrolną i badanie moczu, aby sprawdzić obecność ciał ketonowych.
- Zestaw awaryjny: glukometr dla kotów lub sensor, paski, lancety, żel glukozowy, strzykawki, numer do całodobowej kliniki.
- Plan dnia: regularne godziny posiłków i zastrzyków z insuliną, co tygodniowe przeglądy pomiarów.
- Kalibracja nawyków: stałe miejsce i czas pobrania próbki, utrzymanie jednakowej porcji.
Analizując wyniki, warto pamiętać, że stres może skutkować większym podniesieniem poziomu cukru u kotów niż u psów. Dlatego spostrzeżenia z krzywej cukrowej z domowych pomiarów oraz wsparcie ze strony CGM są nieocenione. Systematyczne prowadzenie dziennika cukrzycowego jest kluczowe dla oceny bezpieczeństwa i skuteczności dawki przez lekarza.
Przy odstępstwach od zakładanego zakresu wartości glukozowych lub występowaniu epizodów hipoglikemii, nie należy samodzielnie modyfikować dawek. Dokładnie zapisujmy wszystkie pomiary w ciągu dnia, momenty posiłków oraz zachowanie zwierzęcia. To umożliwi dokładne dostosowanie terapii po konsultacji z lekarzem.
Redukcja masy ciała i aktywność: bezpieczne odchudzanie
Analiza sylwetki rozpoczyna się od wskaźnika BCS, skalowanego 1–9, co pozwala określić docelową masę ciała. W przypadku kota z cukrzycą, zalecany jest stopniowy spadek masy, pomiędzy 0,5% a 2% na tydzień. Jest to krytyczne, by unikać ryzyka stłuszczenia wątroby. Zamiast postów, skupiamy się na regularności posiłków i ciągłej kontroli stanu zdrowia.
Konfigurujemy bilans kalorii pod kątem docelowej wagi kota. Obecność wysokiego poziomu białka i błonnika jest kluczowa, aby zwiększyć poczucie sytości. Preferujemy podawanie karmy w małych porcjach, rozłożonych na wiele posiłków w ciągu dnia.
- Zastosowanie misek ograniczających szybkość jedzenia i karmników-puzzle wspomaga kontrolę tempa spożywania pokarmu.
- Do diety wprowadzamy więcej wody, stosując na przykład mokre karmy wysokiej jakości.
- Mierzenie porcji żywności dokładną wagą kuchenną zamiast szacowania „na oko”.
Ruch jest dostosowywany ostrożnie i z rozwagą. Aktywność kota dopasowujemy do możliwości przestrzeni domowej, dzieląc ją na krótkie sesje kilka razy dziennie. Użyteczne okazują się zabawki typu wędki, tory przeszkód oraz drapaki, zachęcające do ruchu. Instynkt łowiecki najlepiej stymulują zabawki interaktywne.
- Krótkie, 5-10 minut sesje zabawy z wędką od renomowanych producentów jak Trixie lub Kong.
- Wspinaczka po specjalnie przystosowanych półkach i drapakach, przykładowo od Catit Vesper.
- Zmiana zajęć i nowe zabawki interaktywne wprowadzane co kilka dni dla uniknięcia rutyny.
Monitoring postępów odbywa się co 2–4 tygodnie, obejmuje on ważenie, ocenę wskaźnika BCS i obserwację reakcji na wprowadzane zmiany. W przypadku redukcji masy ciała, często konieczna jest korekta dawkowania insuliny, stosowanej przez lekarza weterynarii, co wynika ze zmieniającego się zapotrzebowania kota z cukrzycą.
Tworzymy rutynę dnia codziennego, która zapewnia spokój i stałość. Aktywność fizyczna kota jest zintegrowana z jego dietą: przez rozkładanie posiłków w miejscach, które zwierzę musi „zająć”, oraz zastosowanie karmników-puzzle, jedzenie zajmuje więcej czasu. Dzięki temu proces odchudzania odbywa się bezpiecznie oraz jest przewidywalny.
- Strategia „małych kroków” opiera się na regularności posiłków, kontrolowanych porcjach i aktywności.
- Zapewniamy ciągły dostęp do wody, unikając nagłych postów.
- Prowadzimy dziennik kontroli, w którym notujemy kalorie, aktywność fizyczną i zabawę.
Remisja cukrzycy u kotów: kiedy jest możliwa i jak ją wspierać
Remisja to stan, gdzie prawidłowa glikemia utrzymuje się bez konieczności podawania insuliny przez co najmniej 4 tygodnie. Optymalne rezultaty osiąga się u kotów z wczesną diagnozą, gdzie szybko zastosowano insulinę i zapewniono właściwą dietę. Naszym celem jest błyskawiczne ustabilizowanie poziomu cukru we krwi, aby zapobiec jego długotrwałemu wzrostowi i ochronić komórki beta trzustki przed uszkodzeniem.
Wybierając diety dla kotów, istotne jest skupienie na tych, które są ubogie w węglowodany, ale bogate w białko. To łączymy z leczeniem opartym na sprawdzonych protokołach, na przykład z użyciem glargine. W sytuacjach wymagających zmian, wprowadzamy także detemir. Redukcja nadwagi odbywa się stopniowo, poprzez kontrolowanie wielkości porcji i regularność posiłków.
Na wczesnym etapie leczenia niezbędny jest dokładny monitoring. Prowadzenie pomiarów poziomu glukozy w domowych warunkach, utrzymywanie dzienniczka i konsultacje wyników z weterynarzem są kluczowe. Takie działania pomagają unikać nie tylko chronicznej hiperglikemii, ale też niebezpiecznych spadków poziomu cukru we krwi. To z kolei zwiększa szanse na trwałą remisję cukrzycy i aplikację skutecznej stabilizacji.
Niemniej jednak, remisja cukrzycy nie oznacza pełnego wyleczenia. Kontynuacja diety niskowęglowodanowej jest niezbędna nawet po odstawieniu insuliny. Pilnujemy wagi i kierujemy uwagę na leczenie chorób towarzyszących, takich jak zapalenie trzustki czy problemy z dziąsłami. Regularne wizyty kontrolne i odpowiednie dostosowanie diety wpływają na minimalizację ryzyka nawrotu choroby, szczególnie u starszych kotów oraz tych po sterylizacji.
- Wczesne włączenie insuliny i protokoły glargine wspierają regenerację wydzielania endogennego.
- Stopniowa redukcja masy ciała poprawia wrażliwość na insulinę.
- Ścisły monitoring glikemii w domu minimalizuje wahania i przyspiesza stabilizację.
Powikłania nieleczonej cukrzycy i sytuacje nagłe
Nieuregulowana glikemia może stanowić realne zagrożenie dla życia zwierzęcia. U kotów często dochodzi do rozwoju kwasicy ketonowej. Objawy obejmują wymioty, apatię, odwodnienie oraz specyficzny zapach acetonu. Stan ten wymaga niezwłocznej hospitalizacji, intensywnej płynoterapii oraz korekty poziomu elektrolitów. Nie mniej niebezpiecznym stanem jest zespół hiperosmolarny, charakteryzujący się ekstremalnie wysokim poziomem cukru we krwi i ciężkim odwodnieniem.
Hipoglikemia u kotów jest równie groźna i może być wywołana nadmierną dawką insuliny lub pominięciem posiłku. Obserwuje się wtedy chwiejność chodu, nadmierne ślinienie, dezorientację oraz możliwość wystąpienia drgawek czy utraty przytomności. W takim przypadku ważne jest podanie glukozy bezpośrednio na dziąsła i natychmiastowa wizyta w klinice.
Choroba może prowadzić do długotrwałych powikłań. Neuropatia cukrzycowa objawia się plantigradią, czyli opieraniem śródstopia o podłoże, niepewnym chodem i szybkim zmęczeniem. Częste są nawracające zakażenia układu moczowego z powodu glukozurii, która sprzyja rozmnażaniu bakterii. Objawia się to częstymi oddawaniami moczu, krwiomoczem lub bólem.
Niepoddana leczeniu cukrzyca może indukować stłuszczenie wątroby, szczególnie przy nagłej utracie wagi czy głodowaniu. Często dochodzi również do zapalenia trzustki, intensyfikującego ból brzucha, nudności i brak apetytu. Wymienione problemy wymagają szybkiej interwencji diagnostycznej oraz wsparcia płynami, lekami przeciwbólowymi i dostosowaniem insulinoterapii.
Ważne jest, aby odnotować objawy alarmowe: oznaki bezwładu, drgawki, ciągłe wymioty lub biegunkę, a także brak apetytu trwający ponad 24 godziny u kota z cukrzycą. Istotne jest również zauważenie wysokiej glikemii połączonej z ketonurią. W takich przypadkach konieczna jest wizyta w klinice weterynaryjnej otwartej całodobowo, i to bez żadnej zwłoki.
Co robić do czasu wizyty?
- Zapewnij ciepło i spokój, nie forsuj jedzenia na siłę.
- Przy podejrzeniu hipoglikemii podaj żel glukozowy na dziąsła i mierz glukozę co 15 minut.
- Nie podawaj kolejnej dawki insuliny w trakcie wymiotów lub apatii bez konsultacji telefonicznej z lekarzem weterynarii.
- Monitoruj nawodnienie: sprężystość skóry, wilgotność dziąseł, ilość oddawanego moczu.
- Sprawdzaj mocz na ketony, gdy apetyt spada lub glikemia rośnie.
- Notuj objawy i godziny, ułatwi to lekarzowi decyzje terapeutyczne.
Żywienie praktyczne: jak dobierać karmę i czytać etykiety
Wybierając karmę dla kota, pierwsza czynność to analiza etykiety pod kątem składu surowcowego. Warto poszukiwać konkretnie wymienionych źródeł białka zwierzęcego, takich jak kurczak, indyk, wołowina lub tuńczyk. Ogólne określenia typu “mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego” powinny wzbudzać naszą czujność. Koty, które źle reagują na pszenicę i kukurydzę, odnajdą korzyść w karmach bez tych składników.
W kontekście analizy składu analitycznego, koncentrujemy uwagę na zawartości białka, tłuszczu, włókna surowego, popiołu i wilgotności. Te parametry pozwalają na wyliczenie zawartości węglowodanów w karmie, stosując metodę NFE. Proces ten bazuje na odjęciu od 100% sumy wymienionych składników. Dążymy do uzyskania jak najniższego wyniku NFE, co jest szczególnie istotne dla kotów z ryzykiem hiperglikemii.
Jakość tłuszczów w karmie ma znaczący wpływ na zdrowie zwierzęcia. Szczególnie pożądane są kwasy omega-3, pozyskiwane z ryb, na przykład łososia czy śledzia. Nie należy lekceważyć roli dodatków funkcjonalnych, takich jak tauryna, wspierająca pracę serca i ostrzeżenie wzroku, DL-metionina, która dba o drogi moczowe, oraz włókna pokarmowe skutecznie redukujące formowanie się kul włosowych.
Podczas wyboru pomiędzy suchą a mokrą karmą, należy wziąć pod uwagę różnice w wilgotności, wartości kalorycznej oraz wpływie na uczucie sytości u kota. Mokra karma doskonale nawadnia organizm i często prezentuje mniejszą kaloryczność w pojedynczej porcji, co sprzyja kontroli masy ciała zwierzęcia. Z drugiej strony, sucha karma jest praktyczna, ale jej stosowanie obliguje do zapewnienia kota w ciągły dostęp do świeżej wody. Stosowanie miski z fontanną może zachęcać kota do częstszego picia.
Zakup karmy powinien opierać się na dokładnych normach oraz transparentnej komunikacji ze strony producenta. Sformułowania zgodne z wytycznymi FEDIAF gwarantują, że karmy spełniają europejskie standardy odżywiania zwierząt. Kluczowe jest jednak indywidualne dopasowanie produktu do potrzeb zdrowotnych kota, zgodnie z wynikami badań i rekomendacjami weterynarza, szczególnie w kontekście cukrzycy czy problemów z nadwagą.
- Czytamy etykieta karmy kot od składu surowcowego, potem skład analityczny.
- Liczymy węglowodany w karmie (NFE) i celujemy w niski poziom.
- Preferujemy źródła omega-3 z ryb oraz przydatne dodatki, jak tauryna i DL-metionina.
- Pamiętamy o zbilansowana dieta FEDIAF i indywidualizacji planu żywienia.
Produkty CricksyCat wspierające zdrowie kotów z cukrzycą
W żywieniu kota z cukrzycą kluczowy jest prosty skład, redukcja węglowodanów oraz rygorystyczne czasy karmienia. CricksyCat Jasper reprezentuje linię produktów, które doskonale wpisują się w ten reżim. Są one opracowane tak, aby eliminować niepotrzebne dodatki, jednocześnie utrzymując kontrolę nad bilansem energetycznym.
Produkty hypoalergiczne, które nie zawierają kurczaka ani pszenicy, zasadniczo zmniejszają ryzyko alergii pokarmowych. Dzięki temu możliwe jest ograniczenie stanów zapalnych, co ma istotne znaczenie dla stabilizacji poziomu cukru we krwi. Specjalnie selekcjonowane włókna w recepturze wspomagają także redukcję zalegających w przewodzie pokarmowym kłaczków futra.
Sucha karma CricksyCat Jasper proponowana jest w dwóch odmianach: z łososiem oraz z jagnięciną. Obie receptury są starannie zbilansowane. Wzbogacone zestawem minerałów oraz kontrolą poziomu pH, wspomagają one zapobieganie tworzeniu się kamieni moczowych. Dzięki temu łączą stabilne źródło energii z dbałością o układ moczowy.
Mokra karma Bill z łososiem i pstrągiem idealnie komponuje się z codzienną rutyną. Jej wysoka zawartość wilgoci przyczynia się do lepszego nawodnienia. Mięsa ryb w delikatnej formie są pomocne w utrzymaniu odpowiedniej masy ciała. Szczególnie przydaje się to podczas stosowania insuliny w ustalonych porach.
Proponujemy prosty schemat wprowadzenia:
- Stopniowo zmieniaj dietę kotów przez 5–7 dni, aby uniknąć niepożądanych wahań poziomu glukozy.
- Zaleca się podawanie posiłków o niskiej zawartości węglowodanów przed i po iniekcji insuliny.
- Alternatywne podawanie: rano mokra karma Bill, wieczorem sucha CricksyCat Jasper.
Kładziemy nacisk na profilaktykę tworzenia się kamieni moczowych oraz kontrolowanie tworzenia się kul włosowych, utrzymując konsekwencję. Końcowe dawki oraz proporcje karmy konsultujemy z weterynarzem, biorąc pod uwagę aktualny poziom cukru we krwi i masę ciała.
Kuweta i higiena: Purrfect Life żwirek a kontrola objawów
Utrzymanie czystości kuwety jest kluczowe, by zauważyć zmiany u kota z cukrzycą. Rozmiar i ilość sklejonych grudek żwirku wskazują na objętość wydalanego moczu, pozwalając monitorować poliurię. Nagłe zmiany w tych obszarach sugerują, że konieczna jest szybka konsultacja lekarska. Takie obserwacje zapisujemy, by efektywnie zarządzać chorobą.
Żwirek Purrfect Life wykorzystuje bentonit naturalny, który skutecznie zbryla mocz. Bryłki te łatwo usuwamy, co ułatwia kontrolę nad zapachem, nawet przy zwiększonym mikcie. Efektywnie pokazuje to nam rzeczywistą objętość moczu bez błędnych interpretacji.
Zachowanie niskiego poziomu stresu jest również istotne, gdyż może on wpływać na poziom cukru we krwi. Regularnie czyszczona kuweta zachęca zwierzę do jej częstszego użytkowania. To z kolei ułatwia śledzenie ilości i częstotliwości wydalania moczu oraz porównywanie wielkości bryłek każdego dnia.
- Stosujemy Purrfect Life żwirek z bentonit naturalny, by uzyskać pewne zbrylanie i lepszą kontrola zapachu.
- Codziennie wybieramy bryłki, a całość żwirku wymieniamy regularnie, by wyniki obserwacji były wiarygodne.
- Używamy minimum dwóch kuwet: jedna na kota + jedna zapasowa, by uniknąć kolejek i stresu.
- Myjemy kuwetę łagodnymi środkami, bez intensywnych zapachów, które mogłyby zniechęcać kota.
Wybór właściwego żwirku, jak zbrylający Purrfect Life, umożliwia dokładną analizę objętości moczu kota. Spójne i twarde bryłki precyzyjnie odzwierciedlają ilość moczu. Dzięki temu, monitorowanie poliurii w domowym zaciszu staje się zadaniem prostym i efektywnym.
Współpraca z lekarzem weterynarii i plan opieki długoterminowej
Buduję plan terapii cukrzycy u kota wspólnie z lekarzem prowadzącym. W ciągu pierwszych 4–8 tygodni organizujemy częste spotkania kontrolne. Celem jest dostosowanie dawek insuliny, przeprowadzenie krzywej glikemii oraz założenie monitoringu fruktozaminy. Kolejne wizyty ustalamy co 2–4 miesiące lub częściej, zależnie od dynamiki stanu zdrowia.
Każda wizyta umożliwia dokładną kontrolę wagi i wskaźnika kondycji ciała. Analizujemy dziennik glikemii i obserwacje dotyczące zachowania zwierzęcia. Również przeprowadzamy badanie moczu w kierunku ketonów i infekcji, oceniamy funkcje nerek i wątroby oraz mierzymy ciśnienie krwi. Dzięki temu zachowujemy aktualność i bezpieczeństwo planu leczenia.
Podkreślenie znaczenia edukacji opiekuna jest kluczowe. Uczymy, jak prawidłowo podawać iniekcje, rozpoznawać objawy hipoglikemii i dbać o prawidłowe przechowywanie insuliny. Przy tym omawiamy sposoby radzenia sobie ze stresem zwierzęcia, zarówno w domowym zaciszu, jak i podczas podróży na konsultacje.
Wprowadzamy konkretne wytyczne dotyczące dostosowywania dawkowania. Pozwala to skutecznie reagować na wyniki monitoringu glikemii i pomiarów fruktozaminy. Ustanawiamy również procedury dla stanów chorobowych, aidując żywieniem, płynami i monitorowaniem według zasady „sick day”.
Zachowanie otwartej linii komunikacji z kliniką jest nieocenione: dostępność telefoniczna dla pilnych przypadków, e-mail do wymiany dzienników i wyników badań. Telemedycyna staje się kluczowa, gdy trzeba szybko skonsultować wyniki CGM w celu stabilizacji poziomu cukru we krwi.
- Harmonogram: początkowo częste kontrole, później regularne co 2–4 miesiące.
- Pakiet badań: kontrola krwi, analiza moczu, ciśnienie, dzienniczek glikemii.
- Edukacja opiekuna: nauka iniekcji, rozpoznawanie hipoglikemii, insulinoterapia i zarządzanie stresem.
- Zasady dostosowywania dawek insuliny i procedury na dni chorobowe.
- Komunikacja z kliniką: regularne wizyty, monitorowanie fruktozaminy, telemedycyna.
Wniosek
To podsumowanie cukrzycy u kotów ujawnia, że adekwatne zarządzanie chorobą jest możliwe. Kluczowe jest zastosowanie insulinoterapii, precyzyjnie zbilansowanej diety, kontroli wagi oraz stałego domowego monitoringu poziomu cukru. Dzięki wczesnej i systematycznej interwencji możemy znacząco poprawić kondycję zdrowotną kota, minimalizując ryzyko dalszych komplikacji.
W codziennej praktyce kluczowa jest dieta o obniżonej zawartości węglowodanów i stałym poziomie białka. Skuteczne okazują się formuły hipoalergiczne, niezawierające drobiu czy pszenicy, na przykład CricksyCat Jasper Salmon oraz Jasper Lamb, a także mokre karmy Bill z łososiem i pstrągiem. Taka dieta ułatwia kontrolę poziomu glukozy, zaś użycie naturalnego żwirku bentonitowego Purrfect Life pomaga w codziennej ocenie oddawania moczu i zachowaniu higieny. Troska o kota z cukrzycą w taki sposób faworyzuje leczenie i przynosi spokój domownikom.
Monitorowanie objawów, dokładne ważenie posiłków, rejestrowanie danych z glukometru oraz kontrole wagi są niezbędne. Współpraca z weterynarzem przy ustalaniu dawki insuliny oraz planowaniu kontroli jest kluczowa. Taki zestaw działań oferuje realną szansę na poprawę stanu zdrowia kota, a nawet osiągnięcie remisji.
Nasze zaangażowanie jest fundamentalne. Dokładna obserwacja, optymalizacja nawyków żywieniowych i regularne konsultacje weterynaryjne stanowią spójny plan działania. Precyzyjne podsumowanie problematyki cukrzycy u kotów pokazuje drogę do skutecznej opieki. Dbając o te aspekty, zapewniamy kotu stabilne zdrowie każdego dnia.
FAQ
Jakie są pierwsze objawy cukrzycy u kota, na które powinniśmy zwrócić uwagę?
Podstawowe symptomy to nasilone pragnienie oraz częste oddawanie moczu. Równocześnie zaobserwować można nadmierny apetyt przy spadku wagi. Objawy obejmują również brak energii, problemy z wykonywaniem skoków, pogorszenie stanu futra i większe ilości moczu w kuwecie. W zaawansowanych przypadkach pojawiają się wymioty i charakterystyczny, ketonowy zapach oddechu.
Jak weterynarz potwierdza cukrzycę u kota?
Diagnostyka cukrzycy opiera się na szczegółowym wywiadzie oraz badaniu klinicznym. Kluczowe są badania biochemiczne, w tym oznaczenie poziomu glukozy i fruktozaminy we krwi oraz analiza moczu pod kątem obecności glukozy i ketonów. W celu dokładniejszej oceny stosuje się także monitoring glikemii, przy użyciu krzywej cukrowej lub sensorów do pomiaru ciągłego.
Czy młodsze koty też mogą mieć cukrzycę?
Tak, mimo że ryzyko cukrzycy zwiększa się z wiekiem i otyłością, młodsze zwierzęta również mogą zachorować. Czynniki ryzyka to predyspozycje genetyczne, zapalenie trzustki, długotrwała farmakoterapia, a także inne choroby endokrynologiczne. Wczesna diagnoza może zwiększyć szanse na odwrócenie procesu chorobowego.
Jaka insulina jest najczęściej stosowana i jak ustalamy dawkę?
W leczeniu cukrzycy najczęściej wykorzystuje się insuliny długo działające, jak glargine, detemir lub PZI. Inicjalne dawki ustala się w granicach 0,25–0,5 jednostki na kilogram masy ciała, podawane co 12 godzin. O dalszych korektach dawki decyduje monitoring stanu kota, dokonywany za pomocą pomiarów glikemii lub monitoringu ciągłego, i konsultacje z lekarzem weterynarii.
Jak rozpoznać i co robić przy hipoglikemii?
Hipoglikemia objawia się drżeniami, niepewnością chodu, soporem, nadmiernym ziewaniem, a czasem nawet drgawkami. W takiej sytuacji należy niezwłocznie podać glukozę lub dżem bezpośrednio na dziąsła zwierzęcia, zaoferować lekkostrawny posiłek i skontaktować się z lekarzem weterynarii. W przypadkach, gdy poziom glukozy jest alarmująco niski, konieczne jest natychmiastowe udanie się do specjalistycznej kliniki.
Jaka dieta najlepiej wspiera kota cukrzyka?
Dla kotów cierpiących na cukrzycę polecana jest dieta bogata w białko i uboga w węglowodany. Ważne jest, aby w diecie dominowało białko zwierzęce. Należy dbać o regularne pory posiłków, dostęp do wody, ograniczenie żywności bogatej w skrobię oraz unikanie wysokowęglowodanowych przekąsek. Woda powinna być zawsze dostępna, najlepiej podawana w misce lub fontannie, co wspomaga funkcjonowanie układu moczowego.
Jak bezpiecznie odchudzić kota z cukrzycą?
Proces odchudzania powinien być starannie zaplanowany, uwzględniając docelową wagę i bezpieczne tempo redukcji masy ciała. Kluczowe jest unikanie szybkiej utraty wagi, aby ochronić przed stłuszczeniem wątroby. Dieta powinna obejmować posiłki porcjowane, bogate w białko i błonnik pokarmowy. Ważna jest również regularna aktywność fizyczna, dostosowana do możliwości i potrzeb kota.
Czy remisja cukrzycy u kotów jest możliwa?
Tak, remisja cukrzycy, rozumiana jako normalizacja glikemii bez konieczności stosowania insuliny, jest możliwa u wielu kotów. Decydujące są szybkie rozpoczęcie terapii, stosowanie odpowiednich insulin, dieta niskowęglowodanowa oraz kontrola masy ciała. Istotne jest również leczenie współistniejących chorób. Mimo remisji, konieczne jest utrzymanie stałego monitoringu, gdyż istnieje ryzyko nawrotu choroby.
Jak prowadzić kontrolę glikemii w domu?
Do domowego monitorowania glikemii można wykorzystać glukometr dedykowany zwierzętom. Pomiar wykonuje się pobierając krew z małżowiny usznej lub opuszki palca. Ważne jest prowadzenie zapisków zawierających wartości mierzone przed podaniem insuliny, w punkcie najniższego stężenia cukru oraz przed kolejną dawką leku. Alternatywą jest zastosowanie systemów do ciągłego monitoringu glikemii, jak np. FreeStyle Libre.
Jakie powikłania grożą przy nieleczonej cukrzycy?
Nieleczenie cukrzycy skutkuje ryzykiem poważnych komplikacji. Należą do nich m.in. cukrzycowa kwasica ketonowa, zespół hiperosmolarny, ciężkie epizody hipoglikemii, neuropatia oraz infekcje układu moczowego. Mogą pojawić się również problemy z wątrobą i trzustką. Wszystkie wymienione stany zagrażają życiu zwierzęcia i wymagają natychmiastowej interwencji medycznej.
Jak dobrać karmę i czytać etykiety?
Wybierając karmę, należy zwrócić uwagę na zawartość białka pochodzącego z wysokiej jakości źródeł zwierzęcych. Analiza składników obejmuje białko, tłuszcz, błonnik i wilgotność. Warto unikać karm z wysokim indeksem NFE (Netto Węglowodanów), szczególnie jeśli dotyczy to kotów ze specjalnymi potrzebami żywieniowymi. Diety wykluczające zboża i bogate w kwasy omega-3 są często preferowane dla kotów z cukrzycą. Kluczowe jest również dostosowanie diety do zaleceń FEDIAF.
Czy produkty CricksyCat nadają się dla kotów z cukrzycą?
Tak, produktom CricksyCat przyznaje się właściwości korzystne dla kotów z cukrzycą, szczególnie w przypadku formuł hipoalergicznych. Sucha karma Jasper Hypoallergenic Salmon oraz Jasper Lamb są przykładami produktów wspomagających kontrolę pH moczu i zarządzanie kulami włosowymi. Mokra karma Bill z łososiem i pstrągiem pomoże w utrzymaniu odpowiedniego poziomu nawodnienia i kontroli masy ciała. Ważne jest stopniowe wprowadzanie zmian w diecie i konsultacja z lekarzem weterynarii w kwestii dawkowania.
Jak żwirek Purrfect Life pomaga w codziennej kontroli?
Żwirek bentonitowy Purrfect Life cechuje się wysoką zdolnością zbrylania, co ułatwia utrzymanie czystości i kontrolę zapachu. Zbrylająca się struktura pozwala na łatwą ocenę ilości oddawanego moczu, co jest istotne dla wczesnego wykrywania objawów chorobowych. Zachowanie higieny przestrzeni toaletowej kota jest kluczowe, zaleca się utrzymanie odpowiedniej liczby kuwet oraz ich regularne czyszczenie.
Jak często powinniśmy odwiedzać lekarza weterynarii?
W początkowym okresie leczenia cukrzycy konieczne są częste wizyty kontrolne, odbywające się co 1–2 tygodnie w ciągu pierwszych 1-2 miesięcy, co pozwala na precyzyjne dostosowanie dawkowania insuliny i monitorowanie poziomu fruktozaminy oraz krzywych glikemii. Następnie, kontrola powinna odbywać się co 2–4 miesiące. W trakcie tych wizyt sprawdza się wskaźniki zdrowia kota, w tym BCS, wagę, skład moczu oraz funkcjonowanie nerek i wątroby. Ustala się także zasady postępowania na wypadek tzw. „sick days”.
Czym jest efekt Somogyi i glukotoksyczność u kotów?
Efekt Somogyi charakteryzuje się zjawiskiem gwałtownej hiperglikemii wywołanej przez nadmierną dawkę insuliny. Z kolei glukotoksyczność odnosi się do uszkodzenia komórek beta trzustki spowodowanego przewlekłym podwyższonym poziomem glukozy, co przyczynia się do zwiększenia oporności na insulinę. Oba mechanizmy komplikują właściwą regulację poziomu cukru i wymagają dokładnej obserwacji oraz adekwatnej korekty terapii.
Jak aktywność wpływa na glikemię u naszego kota?
Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna przyczynia się do poprawy wrażliwości na insulinę, stabilizacji poziomu glukozy we krwi i promuje redukcję nadwagi. Zaleca się organizowanie krótkich sesji zabawy kilka razy na dzień. Często, wraz z utratą masy ciała, możliwe jest zmniejszenie dawki podawanej insuliny.